Medewerker waterschap onder zware druk gezet om eigen website op zwart te zetten
HEERHUGOWAARD – Een medewerker van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is ongewild middelpunt geworden van een strijd om gegevens over vervuiling van het oppervlaktewater in Nederland. Daarbij is een sleutelrol weggelegd voor de Universiteit Leiden, die commerciële belangen heeft in het presenteren en uitventen van deze publieke gegevens.
Van verslaggever Joost Lammers
Dat blijkt uit gezamenlijk onderzoek van NH Nieuws en NRC.
Het gaat om Rik. Hij is milieukundige en computerhobbyist en werkt al 27 jaar voor Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Hij bouwt in 2016 in zijn privétijd een app en de website Pestinfo.nl. Daarop staan kaarten van de concentraties van bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater in heel Nederland. Hij wint daar zelfs een wedstrijd mee die door het ministerie van Infrastructuur en Milieu is uitgeschreven. Vooral voor agrariërs zijn deze gegevens van levensbelang.
Lees ook: Waterschap kopieerde mailbox van medewerker die misstand aankaartte
Bij het ontwikkelen van de website ontdekt hij dat er verschillen zitten in de rekenmethode die in Nederland wordt gehanteerd en vanuit Europa wordt voorgeschreven. Hij maakt de verschillen inzichtelijk via zijn website. Daaruit blijkt dat op meerdere locaties de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen volgens zijn rekenmethode lager uitvalt. Dat is van belang voor de boeren die zich aan bepaalde normen moeten houden en de gegevens worden gebruikt bij de keuze of bestrijdingsmiddelen mogen worden gebruikt. Hij kaart de verschillen aan bij betrokken partijen en zijn werkgever.
Maar in plaats van dat er een discussie ontstaat over hoe de verschillen verklaard kunnen worden, wordt er enorme druk uitgeoefend om zijn website offline te halen. “Mijn cliënt begrijpt nog steeds niet waarom. Niemand heeft hem ook gezegd dat zijn berekeningen niet kloppen”, zegt raadsman Ferre van de Nadort.
Teruggeven prijs
De druk komt van verschillende kanten, zo blijkt uit het onderzoek van NH Nieuws en NRC. Het gaat om Rijkswaterstaat, zijn werkgever Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, maar vooral het Centrum Milieuwetenschappen (CML) van de Universiteit van Leiden. Het CML presenteert sinds 2013 de gegevens van de bestrijdingsmiddelen in ‘de bestrijdingsmiddelenatlas’ en verdient daar geld aan.
Lees ook: Geschorste medewerker waterschap ontdekte afwijkingen in gegevens bestrijdingsmiddelen
De metingen waarvan ze gebruik maken, worden onder meer gedaan door de waterschappen en beschouwd als open data die toegankelijk horen te zijn voor iedereen. Maar voor het CML zijn de data meer dan dat, blijkt uit de furieuze mail die de Leidse hoogleraar Milieubiologie Peter van Bodegom op 22 december 2016 stuurt aan Luc Kohsiek, de dijkgraaf van het Hoogheemraadschap. Hij eist letterlijk dat het waterschap ervoor zorgt dat de website offline wordt gehaald en de prijs wordt teruggegeven.
Geschorst
Vanaf dat moment wordt alles anders. Na de boze mail van de Leidse hoogleraar krijgt de man opeens een slechte beoordeling en moet hij aan zijn sociale competenties gaan werken. Maar in gesprekken daarover komt ‘de kwestie met zijn website’ terug. Als hij die nou op zwart zou zetten, dan viel er ook wel wat te regelen met zijn beoordeling. Ook komt hij erachter dat zijn werkgever in zijn mailbox kijkt en deze heeft gekopieerd.
Lees ook: Medewerker meldt misstand en wordt geschorst door waterschap
De apotheose komt op 5 januari van dit jaar, als hij samen met zijn raadsman Van de Nadort, een ‘melding vermoeden misstand’ doet bij het Hoogheemraadschap. Daarin beschrijft hij de ‘oneigenlijke druk’, het ‘schaduwen’ van zijn mailverkeer en de ‘oneigenlijke gronden’ waarmee de Universiteit Leiden probeerde haar ‘(markt)positie in de sector veilig te stellen’ door te eisen dat hij zijn ‘privé-website pestinfo.nl’ uit de lucht haalt. Drie dagen later wordt de medewerker geschorst.
Onderzoek ingesteld
Het Hoogheemraadschap laat weten dat er inderdaad een arbeidsconflict is. Woordvoerder Marko Cortel: “Dat ligt eigenlijk aan een uit de hand gelopen beoordelingsgesprek. We hebben begrepen dat de medewerker het gevoel heeft dat hij onder druk is gezet. Daar kan ik nu niks over zeggen. Daar laten we een onafhankelijk bureau onderzoek naar doen.”
Dat gaat om het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING). De Universiteit van Leiden laat weten niet inhoudelijk te willen reageren en het te zien als ‘een conflict tussen werknemer en werkgever’. Voor uitgebreide en meer reacties lees hier.
De schorsing van Rik is inmiddels omgezet in bijzonder verlof. Van zijn prijs heeft hij weinig plezier gehad. Hij wil zelf buiten beeld blijven. Van de Nadort zegt daarom namens hem: “Het is wrang dat het zo gelopen is.”
Heeft u tips, mail dan naar Joost.Lammers@nhnieuws.nl.
Lees het artikel op NHNieuws