Chroom-6-rapport: ‘Dit wisten we al en situatie is nog steeds niet beter’

Eenvandaag | Uit het nieuwe RIVM-rapport over blootstelling aan giftige chroom-6-verf staat dat medewerkers bij alle defensieonderdelen gevaar liepen. “Keer op keer blijkt dat Defensie slecht omgaat met de gezondheid van medewerkers”, zegt jurist Ferre van de Nadort.

Uit het nieuwste rapport van het RIVM blijkt dat niet alleen (oud-)defensiemedewerkers op de zogenoemde POMS-locaties (prepositioned organizational materiel storage) zijn blootgesteld aan chroom-6-verf. Blootstelling aan de giftige stof was op alle defensielocaties mogelijk. Daarom komen ook (oud-)medewerkers van deze locaties in aanmerking voor een schadevergoeding als zij ziek geworden zijn door de chroom-6. In het rapport staat dat zij niet voldoende beschermd waren.

 

Uitkeringsregeling uitgebreid

Demissionair staatssecretaris van Defensie Barbara Visser biedt haar excuses aan alle (oud-)medewerkers en hun nabestaanden. Ook wordt de uitkeringsregeling uitgebreid naar medewerkers op alle defensielocaties.

Visser zegt dat ze daarmee ‘het leed niet kan wegnemen’, maar dat het de bedoeling is dat de regeling laagdrempelig wordt. Ook moeten slachtoffers binnen 8 weken antwoord krijgen als ze een aanvraag indienen. Voor (oud-)medewerkers die op een van de vijf POMS-locaties werkten, komt een hogere vergoeding beschikbaar. Daarbovenop kunnen mensen nog individuele claims indienen.

Gebruik van chroom-6

Defensie gebruikt chroom-6 al sinds 1984 in verf voor tanks en ander materieel. Verf gaat dan langer mee en beschermt beter tegen roest. Al sinds 1973 weet Defensie dat verf met chroom-6 giftig is voor mensen die ermee werken. Deeltjes komen bijvoorbeeld vrij als ze de verf spuiten of schuren.

Chroom-6 kan allerlei ziektes veroorzaken als het in contact komt met de huid of wordt ingeademd. Bij langdurige blootstelling kan het verschillende soorten kanker veroorzaken of leiden tot eczeem, astma of COPD. Uit eerder onderzoek van het RIVM in 2018 bleek dat Defensie verzweeg dat chroom-6 ziekmakend was en niet voor goede beschermingsmaatregelen zorgde.

 

Niet onder de indruk

Jurist Ferre van de Nadort maakt zich sterk voor defensiemedewerkers die zijn blootgesteld aan giftige stoffen en vroeg in 2018 interne documenten van Defensie op via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Hij is niet onder de indruk van het nieuwe RIVM-rapport: “Er staat niks nieuws in, we wisten allang dat Defensie slecht omgaat met de gezondheid van haar personeel.”

“Dit verhaal sleept zich al 20 jaar voort en het is gewoon een continuing story. We weten al sinds 2000 dat die schilderswerkplaatsen niet goed waren”, zegt Van de Nadort. Hij noemt het rapport dat ook ‘niet bevredigend’. “Hoe kun je als overheid uitleggen dat je achter de feiten aanloopt? Het is keer op keer bewezen dat Defensie niet haar voorbeeldfunctie neemt om te laten zien hoe mensen veilig kunnen werken met gevaarlijke stoffen.”

 

Bewijslast bij slachtoffer leggen

Van de Nadort hoopt dat er met dit rapport een einde komt aan de lijdensweg van de slachtoffers. “Deze mensen zijn soms al 20 of 30 jaar ziek en ze wachten nog altijd op een reactie van Defensie.”

De jurist is niet te spreken over de manier waarop Defensie nu omgaat met de uitkeringsregeling. “Wat ze nu doen, is in feite de bewijslast bij het slachtoffer leggen. Mensen die denken dat ze zijn blootgesteld aan chroom-6 moeten dat zelf aantonen en ook bewijzen dat ze daardoor ziek zijn geworden.” Dat is volgens Van de Nadort alleen heel ingewikkeld doordat de registratie van Defensie niet op orde is.

 

‘Situatie nog steeds bedroevend’

“Het is bedroevend dat de situatie anno 2021 ook niet beter is”, zegt Van de Nadort. “De spuitcabines voor de schilders waren slecht en zijn dat nog steeds. Defensie legt te veel nadruk op de inzetbaarheid. De gezondheid van mensen lijkt er gewoon niet toe te doen.”

“De luchtmacht heeft in 2019 spuitcabines gesloten omdat ze niet voldeden aan de eisen, maar er zijn er toen twee opengehouden omdat anders de inzetbaarheid in het gedrang komt. En dat terwijl er al sinds 1986 brieven zijn waarin de arbeidsinspectie zegt dat de cabines niet op orde zijn”, legt Van de Nadort uit.

BNNVARA | Thuisfront

 

BNNVARA |Wij hebben input geleverd voor de nieuwe BNNVARA-dramaserie ‘Thuisfront’ van regisseur Tim Oliehoek gaat op zondag 9 mei van start. In de vierdelige miniserie, die geïnspireerd is door ware gebeurtenissen, volgen we een groep militairen na hun terugkeer van een internationale missie in Uruzgan, Afghanistan. Ze worstelen allemaal met de gevolgen van een heftige gebeurtenis die daar heeft plaatsgevonden. Hoe gaan zij hiermee om? Welke gevolgen heeft dit voor het thuisfront?

Thuisfront is vanaf 9 mei vier weken lang iedere zondag te zien om 20.20 uur bij BNNVARA op NPO 3.

Een tragische gebeurtenis brengt een groep veteranen voor het eerst sinds hun missie in Uruzgan weer samen, maar de bijeenkomst legt oude wonden bloot. Ze worden nog altijd achtervolgd door een voorval tijdens hun missie. Terwijl de oorlog nog in hun hoofd woedt, strijden ze voor erkenning aan het thuisfront. Enkelen van hen zijn bereid een ultieme daad te stellen. Anderen proberen escalatie te voorkomen.

 

Trailer

Bekijk hieronder de trailer van Thuisfront:

Cast, regie & scenario

De cast bestaat uit Bram Suijker (Zuidas, Vliegende Hollanders), Lykele Muus (Dertigers, Missie Aarde), Genelva Krind (Hoe duur was de suiker, Keizersvrouwen), Casper Nusselder (Harkum, Flikken Maastricht), Jouman Fattal (Zuidas, Anne+), Minne Koole (Niemand in de stad, Judas), Tobias Nierop (Smeris, Lijn 32), Mamoun Elyounoussi (Het Paard van Sinterklaas, Mocro Maffia), Melody Klaver (Diep, Schemer), Kiefer Zwart (Flikken Maastricht, Harkum), Juliette van Ardenne (Smeris, Stanley H.), Henk Poort (Süskind, Vechtershart), Carine Crutzen (Majesteit, De Zaak Menten), Frans van Deursen (La Famiglia, Voetbalvrouwen), Ariane Schluter (Lucia de B., Niemand in de stad), Eline van Gils (Anne+, Toen wij de tijd hadden) en Nico de Vries (Grenslanders, Alles is familie).

De regie is in handen van Tim Oliehoek, die eerder o.a. ‘De Zaak Menten’, ‘Het geheime dagboek van Hendrik Groen’, ‘Stanley H.’ en ‘Vet Hard’ regisseerde.

De scenario’s zijn geschreven door Paul Jan Nelissen (bekend van o.a. ‘Van God Los’, ‘Oorlogswinter’, ‘Riphagen’ en ‘De bende van Oss’), samen met Peter De Graef, Jeroen Horrevorts en Elisabeth Lodeizen.

Producent is Robert Kievit (Overspel, Hollands Hoop, KLEM).

Thuisfront is een BNNVARA-productie. De serie kwam tot stand met steun van het NPO-fonds.

Dakloze ex-militair Lars is wanhoop nabij en had geladen pistool in zijn mond: ‘Ze doen alsof ik niet besta’

AD | Massagraven in Kosovo en dezelfde geur rond slachtoffers van vlucht MH17. De gruwelijkheden van toen zijn nooit weggegaan uit het hoofd van veteraan Lars, die met ernstige psychische klachten op straat staat. Hij wil wanhopig graag een huis in Utrecht, het zou zijn redding zijn. ,,Ze doen niets, alsof ik niet besta.”

Haarlem en Utrecht zetten veteraan met PTSS in de kou

De verantwoordelijkheid voor de huisvesting van veteranen ligt in veel gevallen bij gemeenten. Dat gaat in de veel gevallen niet goed. Men is onvoldoende doordrongen van de verplichting en van de problematiek rondom posttraumatische stressstoornis (PTSS). In mijn praktijk kom ik daardoor regelmatig schrijnende situaties tegen. Zo ook bij veteraan Karel, die aan PTSS lijdt.

Foto: het verblijf van Karel

Als 20-jarige militair zag Karel de massagraven in voormalig Joegoslavië. Beelden die nog steeds op zijn netvlies staan gebrand. Ook ruikt hij de geur nog. Hij voelt zich schuldig en kan geen aansluiting vinden in de maatschappij. Elke nacht spookt het. Dan is hij weer terug in Joegoslavië. Dan dringen de beelden van de massagraven zich aan hem op. Karel heeft meerdere traumatische ervaringen gehad, maar de massagraven zijn hem het meest bijgebleven.

Poeder, schimmel en verwaarlozing 

Karel werkt aanvankelijk nog bij Defensie en zit ‘intern’. In 2016 gaat het helemaal mis. Hij wordt ziek met psychische klachten. Hij krijgt last van zijn geweten. Het schuldgevoel, de angst en de schaamte van Karel zijn zo erg, dat hij zich opsluit op zijn kamer. Hij is bang en durft niet meer naar buiten. Drie jaar verblijft hij in een kamer op een kazerne. In eenzaamheid. Hij eet alleen poeder dat hij met koud water aanlengt, want een magnetron mag hij niet op zijn kamer hebben. Toen de corona uitbrak ging hij in zijn auto slapen vlakbij de wacht. Anders voelde hij zich niet veilig. Zijn kamer op de kazerne raakte hij kwijt, toen hij ontslag kreeg.

Karel wordt aan zijn lot overgelaten en er is niemand die zich om hem bekommert. Hij komt op straat  te staan en vindt uiteindelijk een slooppand waar hij zijn intrek neemt. Het slooppand heeft geen verwarming en alleen koud water. De schimmel staat op de muren. Karel eet nog steeds alleen poeder. Poeder heeft voor hem het voordeel dat hij de deur niet meer uit hoeft. Hij kan het simpelweg bestellen bij een postorderbedrijf.

Urgentie

Op 23 maart 2021 wordt het pand waar Karel in verblijft gesloopt. Hij wordt dan dakloos. Al sinds 2016 probeert Karel een urgentie te krijgen bij de gemeente Utrecht. Utrecht is aanvankelijk van mening dat zij geen verplichting hebben ten aanzien van veteranen en bovendien meent de gemeente Utrecht dat de situatie van Karel niet schrijnend genoeg is. In 2020 – nadat hij de kazerne moest verlaten – vroeg Karel opnieuw een urgentie aan bij de gemeente Utrecht. Maar verwijst naar Haarlem. Volgens de gemeente Utrecht zou Haarlem verantwoordelijk zijn voor Karel, omdat hij nu staat ingeschreven op het adres van het slooppand. Haarlem daarentegen wijst naar Utrecht. Maar Haarlem is ook van mening dat er geen reden is om de hardheidsclausule toe te passen, omdat zij van mening is dat er geen sprake is van een schrijnende situatie.

Karel zit nu in de situatie dat Utrecht stelt dat Haarlem verantwoordelijk is en dat Haarlem stelt dat Utrecht verantwoordelijk is. Nu gebeurt dat wel vaker, maar saillant detail is dat beide gemeenten de bevoegdheid hebben gemandateerd aan dezelfde stichting.

Zelfmoord is geen optie

Karel vraagt zich vaak af waar hij het allemaal voor doet. Jarenlang speelt hij met de gedachte er uit te stappen. Zelfmoord te plegen. Hij stopte regelmatig een pistool in zijn mond en speelt dan met de trekker. Een soort tic. Maar hij is bang. Bang omdat zijn kinderen dan geen vader meer hebben. Zijn kinderen ziet hij al jaren niet meer. Hij kan zich niet bij hen vertonen hij schaamt zich daar te veel voor. Ooit hoopt hij zijn kinderen weer te zien. Zelfmoord is dus geen optie en hij moet in de buurt van zijn kinderen blijven wonen, omdat hij hoopt zo ooit zijn kinderen weer te zien…

 

Het verhaal is authentiek, maar Karel is niet de echte naam van de veteraan.

 

 

Bespuugd, geslagen, bedreigd en gekrabd. ‘Hoort bij het werk op zedenafdeling’, kregen medewerkers tbs-kliniek Balkbrug te horen

Dagblad van het Noorden | Alma Tieks uit Hoogeveen werd bedreigd, gestalkt en kreeg kokend heet vet over zich heen gegoten tijdens haar werk bij TBS-kliniek Veldzicht in Balkbrug. Ze lijdt aan posttraumatische stress stoornis (PTSS). Het komt door haar werk, zegt zij. Maar justitie, haar oud-werkgever, onderkent dat niet.

Door: Bas van Sluis
,,Medisch ontkennen we de PTSS van mevrouw Tieks niet, maar of wij juridisch als werkgever aansprakelijk zijn, is een heel andere kwestie”, gaf de jurist namens de minister van Justitie en Veiligheid dinsdag aan in de rechtbank van Groningen.

In die rechtbank stond de zaak op de rol tussen Alma Tieks uit Hoogeveen en tbs-kliniek Veldzicht in Balkbrug. Tieks werkt er inmiddels niet meer, maar heeft haar oud-werkgever (feitelijk het ministerie van Justitie en Veiligheid) wel gedaagd. Tieks is gekort op haar salaris vanwege arbeidsongeschiktheid en wil dat rechtgezet hebben.

 

Beroepsincident of niet?

Volgens Tieks is er sprake van een beroepsincident dat ze opliep door haar werk in de tbs-kliniek. ,,Ik wil graag erkenning. Ik heb dingen meegemaakt in de kliniek waardoor ik PTSS heb. Dat is ook officieel gediagnosticeerd.”

Maar het ministerie ziet het causale verband tussen het werk in de tbs-kliniek Veldzicht en de PTSS niet. Volgens het departement is Tieks arbeidsongeschikt geraakt door een auto-ongeluk dat Tieks had in 2013.

Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht in Balkbrug was tot 1 januari 2016 een forensisch psychiatrisch centrum (FPC), oftewel een tbs-kliniek. Tieks werkte daar van 1 februari 1999 tot 1 oktober 2019. Volgens haar werkte ze in een gevaarlijke en risicovolle omgeving.

Volgens jurist Ferre van de Nadort uit Beilen, die Tieks bijstaat, zijn er zo’n 16 incidenten waarbij zijn cliënt betrokken is geweest. ,,Ze is herhaaldelijk met de dood bedreigd. Een van de tbs’ers, een grote man die leek op de acteur uit de Green Mile, stalkte haar en fantaseerde hardop over seks met mijn cliënt. Hij vertelde iedereen hoe hij masturbeerde met haar in zijn hoofd. Deze man heeft meerdere vrouwen verkracht en mishandeld.”

Ook noemde Van de Nadort hoe een cliënt, die zichzelf in brand had gestoken, op Tieks was afgerend en haar vastgreep. ,,Ze heeft een suïcide meegemaakt en is zelf slachtoffer geworden van geweld.” Tieks werd in 2009 door een cliënt, ze werkte op de zedenafdeling van de TBS-kliniek, plotseling overgoten met gloeiend heet bakvet. Tegen finale kwijting kreeg ze 6500 euro. ,,Een schijntje als je bedenkt dat mede door dit incident de PTSS is ontstaan”, zei Van de Nadort.

Maar volgens de jurist van het ministerie was er geen sprake van buitensporige werkomstandigheden. ,,Er werkten heel veel mensen onder dezelfde omstandigheden en die kregen geen PTSS. Er waren ook andere collega’s aanwezig bij de man die zichzelf in brand stak. De ene mens is toch gevoeliger dan de andere.”

 

Lange lijst aan misstanden

Het was ontluisterend om dinsdagochtend te horen in de rechtbank van Groningen wat er allemaal achter de muren van de zedenafdeling van de voormalige TBS-kliniek gebeurde. Twee opgeroepen getuigen – net zoals Tieks ook oud-medewerkers – schetsen een verontrustend beeld van de kliniek. Ze vertelden dat er eigenlijk niks gedaan werd met een lange lijst aan misstanden. Geregeld was er onderbezetting.

Bedreigingen of geweld tegen het personeel was ‘part of the job’. Daar moet je niet over klagen. ,,Dat was wel wat je kreeg te horen”, zei een vrouwelijke collega uit Emmen tegen de rechtbank. ,,Je werd uitgescholden, bedreigd, bespuugd, geslagen en gekrabd.” Volgens hen was er vrijwel om de week wel een incident. En die werden ook nog weggemoffeld onder het mom van ‘het hoort er gewoon bij’. ,,Als je stappen wilde ondernemen, werd je gezien als lastig.”

Het ministerie van Justitie en Veiligheid zegt dat Tieks, op het bak-vet-incident, nooit een melding heeft gedaan. Zij wees op gesprekken met de vertrouwenspersoon, maar die zijn verwijderd… Dus wat het ministerie betreft kan niet worden bewezen dat die er ook echt zijn geweest.

Sowieso was het meldsysteem voor incidenten allesbehalve onfeilbaar, bleek wel tijdens de zitting. Tot 2012 moesten incidenten gemeld worden bij het secretariaat. ,,Die voerde dat dan in in word of excel”, zei een medewerker van het ministerie tegen de rechter. Meldingen van zelfmoord, geweld en brandstichting zouden allemaal worden geregistreerd. ,,Maar niet wie er bij betrokken zijn geweest”, moest de ambtenaar van justitie erkennen. Van de Nadort: ,,En dus was er geen mogelijkheid om nazorg te bieden.”

Naar het artikel in het Dagblad van het Noorden

1 2 3 38