Het mysterie van DODO 44 (Cougar)

Afghanistan 10 december 2009 15:27 uur | Het is krap aan boord van de twee Cougar helikopters (AS-532U2), DODO-44 en DODO-45 die met elk 10 militaire passagiers onderweg zijn van Tarin Kowt naar Kandahar. Voor de passagiers zit hun uitzending er bijna op. Zij gaan naar huis en hebben hun volgepakte ´woodlandtassen´, een soort oversized sporttassen, in het middenpad opgestapeld.

Na ruim 20 minuten vliegen treedt er plotseling een verzwaring op in de besturing van de hoofdrotor en verliest de heli de tail rotor besturing. De Cougar hangt daardoor scheef en de waarschuwingslampen van het hydraulisch systeem lichten op. Kort daarna lekt er ´rokende´ hydraulische olie de passagierscabine in. In de Cougar ontstaat paniek.

De pilote doet wat zij kan. Onderwijl zitten de militairen klem achter de woodlandtassen in de passagierscabine. Het duurt nog 12 minuten voordat de noodlanding kan worden ingezet op Frontenac, een Amerikaanse Forward Operation Base (FOB) die vlak boven Kandahar ligt.

 

Als er ook maar 1 foto naar buiten komt hangen jullie allemaal…

Volgens een aantal passagiers zijn zij op de dag van het ongeval bij terugkeer in Kandahar direct in een container verzameld en is hen door twee voor hen onbekende personen meegedeeld dat zij niet over de bijna ramp mogen spreken. Als er ook maar 1 foto naar buiten zou komen, dan zouden ze allemaal hangen. Ze moeten doen alsof het nooit is gebeurd. In de berichtgeving over de bijna ramp verzwijgt Defensie de aanwezigheid van passagiers in de Cougar. De passagiers krijgen tot op heden geen erkenning voor hun aanwezigheid in de Cougar. Voor hen volgt een moeizame weg om die aanwezigheid aan te tonen.

De militairen die tijdens de vlucht in doodsangst hebben gezeten kunnen nergens hun verhaal doen en dat veroorzaakt ernstige psychische problemen bij een aantal van hen. Wanneer eind vorig jaar bij Defensie wordt aangeklopt om noodzakelijke psychologische behandelingen, geeft Defensie niet thuis en stelt zij zich op het standpunt dat de psychologische behandelingen uit eigen zak moeten worden betaald.

 

Pilote Dominique in Pauw en Witteman

De verbijstering bij de passagiers is groot, wanneer pilote Dominique op 29 april 2015 haar verhaal in het televisieprogramma van Pauw en Witteman vertelt. Door Defensie wordt zij tijdens de uitzending als ´vechter voor de vrijheid´ geïntroduceerd in het kader van de viering van 70 jaar vrijheid. Tijdens die uitzending wordt voor het eerst bekend gemaakt dat er in de heli ook 10 militaire passagiers hebben gezeten. Volgens de lezing van Defensie is het bijna neerstorten van de Cougar destijds veroorzaakt door beschietingen vanaf de grond. Defensie baseert zich daarbij op de conclusie uit het onderzoeksrapport. Maar dat rapport roept veel vragen op.

 

Veel vragen

De gang van zaken rondom de bijna ramp met de Cougar en de wijze waarop het onderzoek is verricht roept veel vragen op.

  • Waarom is de bemanning van de Cougar tegen alle regels in gezamenlijk ‘gebrieft’ en waarom is het ongeval met het Cougar detachement geëvalueerd, vóórdat de bemanning werd geïnterviewd?
  • Waarom moesten de passagiers zij hun aanwezigheid in de Cougar verzwijgen?
  • Waarom zijn de passagiers niet door de onderzoekers geïnterviewd?
  • Waarom zijn de bemanningsleden van de tweede Cougar niet door de onderzoekers geïnterviewd?
  • Waarom vermeldt het rapport niets over de onderhoudshistorie van de Cougar?
  • Waarom is het autorisatieboek na de vlucht aangepast?
  • Waarom beschikte de heli over een verouderde Cockpit Voice Flight Data Recorder (CVFDR)?
  • Waarom was de apparatuur waarover Defensie beschikte om de CVFDR uit te lezen ‘al enige tijd onbruikbaar‘?
  • Waarom kon de Firma Eurocopter de Voice Data volgens het rapport niet uitlezen?
  • Hoe kan het dat Defensie dan wel over de Voice Data beschikte die door Pauw en Witteman wordt uitgezonden?
  • Waarom is bij het onderzoek deze Voice Data niet gebruikt?
  • Waarom wordt de Voice Data niet aan de passagiers verstrekt?
  • Waarom zaten er ongewapende militairen in de heli?
  • Hoe zijn de onderzoekers tot hun oordeel gekomen dat de heli op de plaats van de vermeende beschieting boven de threatband vloog, terwijl er in het rapport geen vermelding van de vlieghoogte is opgenomen?
  • Waarom is het aanvankelijke rapport van de onderzoekscommissie na commentaar van de commandant teruggebracht van 36 pagina´s tot 26 pagina´s?
  • Waarom benadrukt de commandant in zijn commentaar op het rapport dat de vermoedelijke beschieting heeft plaatsgevonden bij de bergrug, 10 kilometer (‘6 NM’) zuid van Tarin Kowt?

Maar vooral: waarom geeft Defensie de passagiers tot op heden geen duidelijkheid over wat hen die bewuste dag is overkomen en waarom weigerde Defensie tot gisteren elke erkenning?

Lees ook het artikel in het NRC…