Defensie wil onderzoek naar misdragingen in Tsjaad

Klokkenluider, Misdraging, Uitzending

NOS | Het ministerie van Defensie wil onderzoeken of er misdragingen zijn geweest bij een missie in Tsjaad, schrijft staatssecretaris Visser aan de Tweede Kamer. Die had om opheldering gevraagd over een bericht in het Dagblad van het Noorden.

Foto: Rinze Klein, maar het NIMH wil graag genoemd worden als bron.

Dat meldde onlangs dat een voormalige defensiefotograaf videobeelden heeft gemaakt van misdragingen door Nederlandse mariniers in Tsjaad. Op de video zou onder meer te zien zijn hoe een marinier, aangemoedigd door collega’s, een granaat in zijn anus probeerde te drukken. De fotograaf zou er ook getuige van zijn geweest dat een marinier over een tafel werd getrokken en 21 keer “op zijn blote kont” werd geslagen. Ook zou hij aanwezig zijn geweest op het moment dat militairen met mortieren speelden.

Ontslagen

Het gaat om een Europese missie in Tsjaad, waaraan in 2008 en 2009 Nederlandse mariniers meededen. De fotograaf Rinze Klein werkte destijds bij Defensie, maar is daar inmiddels ontslagen. Naar eigen zeggen wilde hij de misstanden bij het ministerie melden en de video overdragen, maar is dat uiteindelijk door tegenwerking van Defensie niet doorgegaan.

Visser schrijft aan de Kamer dat ze nagaat hoe Defensie is omgegaan met de melding van de man. En voor het onderzoek naar eventuele misdragingen wil het ministerie de video zien. “Deze is tot dusver niet bekend bij Defensie”, staat in de brief aan de Kamer. In de woorden van Visser wil het ministerie hierover “graag opnieuw met de fotograaf in gesprek gaan”.

‘Cliënt loopt gevaar’

Door melding over de misstanden in Tsjaad loopt Klein gevaar, zegt zijn raadsman Ferre van de Nadort. “De melding is gelekt en degenen die dit soort dingen doen zien mijn cliënt als verrader.”

Volgens Van de Nadort gaat het Klein er niet om dat individuele militairen worden aangepakt, maar om veel meer. “Hij wil onderzocht hebben waarom zijn melding niet vertrouwelijk is gebleven en niet serieus wordt genomen door de top van Defensie.” Het aangekondigde onderzoek vindt zijn cliënt daarom onzin. “Hij heeft dit op het hoogste niveau al gemeld, maar daar is dus niets aan gedaan”, aldus zijn raadsman.

Minister over waterschap-affaire: ‘Meting van waterkwaliteit wordt niet aangepast’

FN, In de media, Klokkenluider

HEERHUGOWAARD – Het kabinet ziet geen reden om de meetmethoden rondom bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater tegen het licht te houden. Dat blijkt uit antwoorden op Kamervragen van D66 en VVD naar aanleiding van berichtgeving van NH Nieuws en NRC over waterdeskundige Rik. Hij kaartte verschillen aan en ondervond daarna grote weerstand van diverse instanties.

Van verslaggever Joost Lammers

Rik is medewerker van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK), maar merkte dat er vanaf 2016 ook bijzondere aandacht voor hem ontstond vanuit de Universiteit van Leiden en Rijkswaterstaat. Die instanties zetten grote druk op het waterschap, zodat HHNK zou optreden tegen Rik om een privé-website te sluiten, waarop hij de vervuiling van het oppervlaktewater door bestrijdingsmiddelen laat zien.

Lees ook: Universiteit Leiden ‘dwingt’ Hoogheemraadschap op te treden tegen werknemer

Die nadrukkelijke bemoeienis blijkt uit documenten in het bezit van NH Nieuws. Rik weigert zijn site op zwart te zitten. Het conflict loopt steeds hoger op en begin dit jaar is de waterdeskundige zelfs met bijzonder verlof gestuurd. Volgens het waterschap als gevolg van een arbeidsconflict, maar volgens Rik omdat hij zijn website niet offline zet.

Hij ontdekte bij toeval dat er verschillen zaten in de berekeningen die Nederland hanteert om de normen te handhaven en de uitkomsten van de berekeningen als de Europese norm wordt gehanteerd. Die laatste cijfers vallen lager uit en de verschillen laat hij sinds 2016 zien op de website Pestinfo. Die gegevens wijken af van de cijfers die in de officiële database worden gepresenteerd: de Bestrijdingsmiddelenatlas. De Universiteit van Leiden is verantwoordelijk voor dit officiële kanaal en doet dat in opdracht van onder meer Rijkswaterstaat.

 

Ministers reageren
De affaire waarover steeds meer naar buiten komt, was enkele weken geleden aanleiding voor Tweede Kamerleden van D66 en VVD om om opheldering te vragen aan minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) en Kasja Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Die antwoorden zijn nu binnen en het kort gezegd komt het er op neer dat de ministers niet van plan zijn om dingen anders te gaan doen. Van Nieuwenhuizen schrijft: “Ik zie geen reden om de toetsing van waterkwaliteit aan te passen.” Ze erkent wel dat er twee meetmethoden zijn, maar dat die niet voor verwarring zorgen.

Lees ook: Kamerleden vragen ministers om opheldering over affaire rondom waterschap

De stelling van de Universiteit van Leiden richting het waterschap dat Rik hun auteursrecht zou hebben geschonden, wordt wel weersproken. Volgens Ollongren bevordert ‘het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de beschikbaarstelling van zoveel mogelijk overheidsgegevens voor hergebruik door derden door deze als open data beschikbaar te stellen’. Rik had dan ook alle recht volgens de ministers om deze data te gebruiken.

 

Geen antwoord op rol Rijkswaterstaat
In de antwoorden gaan de ministers niet in op de positie en rol van Rijkswaterstaat (onderdeel van het ministerie van I&W) en de Universiteit van Leiden bij het onder druk zetten van Rik om zijn website met openbare data op zwart te zetten. Een verklaring en verantwoording voor het handelen van de eigen ambtenaren blijft daardoor afwezig.

Het enige wat er gezegd wordt is dat er volgens Van Nieuwenhuizen ‘geen sprake is van de bescherming van monopoliepositie van de Universiteit van Leiden omdat […] metingen van gewasbeschermingsmiddelen altijd door iedereen vrij gebruikt kunnen worden’.

Die indruk wordt overigens wel sterk gewekt in de gesprekken die Rik voert met zijn werkgever en de correspondentie tussen HHNK en de Universiteit van Leiden. In een mail van 30 januari 2017 schrijft het Hoogheemraadschap bijvoorbeeld: “Wij herkennen het belang en de positionering van de Bestrijdingsmiddelenatlas en ook wij vinden het onwenselijk dat er binnen de sector een tweede kanaal bestaat met onduidelijkheden als mogelijk gevolg.”

 

Geen gesprek
D66-Kamerlid Matthijs Sienot wilde nog van de minister weten of ze bereid is ‘in gesprek te gaan met Universiteit Leiden en eventueel
milieudeskundige Rik, zodat zijn website in de lucht gehouden kan worden?’. Daarop antwoordt de minister: “Ik ga niet over het wel of niet in de lucht houden van de betreffende website. Daarom acht ik een gesprek niet nodig.”

Lees ook: Medewerker waterschap onder zware druk gezet om eigen website op zwart te zetten

Rik zit ondertussen nog steeds thuis. Het Hoogheemraadschap heeft het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING) opdracht gegeven om de affaire te onderzoeken. Wanneer dat onderzoek is afgerond, is onbekend.

Universiteit Leiden ‘dwingt’ Hoogheemraadschap op te treden tegen werknemer

FN, In de media, Klokkenluider, Stoffen en straling , ,

HEERHUGOWAARD – De Universiteit van Leiden is ver gegaan in een poging om een website van een medewerker van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) op zwart te laten zetten. De taal richting het Hoogheemraadschap kreeg uiteindelijk zelfs een dwingende toon: “Ik ga er vanuit dat jullie het oplossen.” Dat blijkt uit nieuwe documenten in handen van NH Nieuws. We berichtten al eerder over deze affaire.

Van verslaggever Joost Lammers

Leidinggevenden van het Hoogheemraadschap en het Centrum voor Milieuwetenschappen (CML) van de Universiteit van Leiden hebben in de eerste helft van 2017 veelvuldig contact, zo blijkt uit de stukken. E-mails worden heen en weer gestuurd en leidinggevenden van HHNK gaan ook naar Leiden om te praten met hoogleraar Peter van Bodegom en de Instituutsmanager.

Lees ook: Medewerker meldt misstand en wordt geschorst door waterschap

Het onderwerp van deze contacten is voortdurend een weblog en vooral de website Pestinfo van Rik, een deskundige op het gebied van bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater in dienst van het Hoogheemraadschap. Die site moet offline als het aan Leiden ligt. Als dat niet snel lukt, wordt de toon van het contact onvriendelijker. “Wat betreft het uit de lucht halen van de applicatie pestinfo; Ik denk dat HHNK zich dan in een vrij lastige positie manoeuvreert omdat niet alleen CML, maar ook Rijkswaterstaat en de Unie van Waterschappen zich heeft uitgesproken dat dit zeer ongewenst is.”

 

Onwenselijk
CML publiceert namelijk sinds 2003 zelf de ‘officiële’ gegevens over de bestrijdingsmiddelen. Dat gebeurt in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in ‘de Bestrijdingsmiddelenatlas’. Wat Rik bij toeval ontdekt is dat er verschillen zitten in de berekeningen van het CML en de uitkomsten van de berekeningen als de Europese norm wordt gehanteerd. Die laatste cijfers vallen lager uit en de verschillen laat hij sinds 2016 zien op zijn privé-website Pestinfo. De gegevens zijn vooral van belang voor boeren en tuinders. Eind 2016 dient CML een klacht in bij het Hoogheemraadschap met als boodschap: ‘de site moet uit de lucht’.

Lees ook: Geschorste medewerker waterschap ontdekte afwijkingen in gegevens bestrijdingsmiddelen

Dat het ongewenst is dat berekeningen van Rik en de gegevens in de Bestrijdingsmiddelenatlas niet overeenkomen, blijkt ook uit een mail van 30 januari 2017 van het Hoogheemraadschap aan de Universiteit. “Wij herkennen het belang en de positionering van de bestrijdingsmiddelenatlas en ook wij vinden het onwenselijk dat er binnen de sector een tweede kanaal bestaat met onduidelijkheden als mogelijk gevolg.”Op 22 februari 2017 reageert CML: “Het is fijn om te horen dat HHNK alles eraan doet toch het gewenste resultaat te halen. Ik begrijp echter ook dat een aantal zaken lastig te realiseren zijn, ook omdat Rik de situatie ofwel niet lijkt te begrijpen ofwel niet wenst te veranderen.”

 

Lastige positie
Rik merkt dat doordat zijn leidinggevenden druk op hem uitoefenen om zijn website Pestinfo te sluiten en een volgens de partijen kritische weblog weg te halen. Dat laatste doet hij, maar zijn website weigert hij op zwart te zetten. Hij is zich van geen kwaad bewust, want naar zijn mening is het enige wat hij doet openbare informatie (open data) toegankelijk maken. Volgens hem leidt de klacht van de Universiteit ook tot een mindere beoordeling.

Lees ook: Waterschappen en ministerie reageren op affaire: ‘Geen aanleiding om toetsing aan te passen’

Dat het Hoogheemraadschap het niet voor elkaar krijgt om de website offline te krijgen, leidt tot irritatie bij CML. In een mail van 29 maart 2017 schrijft de Leidse hoogleraar Van Bodegom aan het Hoogheemraadschap: “Natuurlijk kan Rik beweren dat hij het als privé-persoon heeft gedaan. […] Daarmee kan HHNK aangeven dat het niet meer de verantwoordelijkheid is van HHNK, maar het blijft een zeer lastige positie van HHNK. Ik ga er daarom vanuit dat jullie het oplossen.” Wat de gevolgen voor het Hoogheemraadschap zouden kunnen zijn als dat gebeurt, blijft onduidelijk.

 

‘Functie niet misbruikt’
Het Hoogheemraadschap krijgt Rik niet zover dat hij zijn website sluit en wijst uiteindelijk ook de klacht van CML, gedaan op 22 december 2016, af. In een bericht op 2 juni 2017 aan Van Bodegom staat: “Wij hebben geen aanwijzingen dat Rik zijn functie bij HHNK heeft gebruikt om aan de benodigde informatie te komen en zo de applicatie te ontwikkelen. Los daarvan is HHNK niet de partij om Rik aan te spreken op schending van auteursrechten. Als CML van mening is dat auteursrechten zijn geschonden, dan is het aan CML om Rik daar rechtstreeks over te benaderen.”

Desondanks blijft Rik druk ervaren door zijn leidinggevenden. De raadsman van Rik, Ferre van de Nadort, wil ‘dat er onderzoek komt naar de druk die op Rik is uitgeoefend en de wijze waarop er met zijn meldingen hierover is omgegaan’. Inmiddels heeft het Hoogheemraadschap het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING) opdracht gegeven om de kwestie te onderzoeken en in de Tweede Kamer zijn er vragen gesteld door D66 en VVD.

 

Reactie Universiteit van Leiden
De Universiteit weigert in te gaan op nadere vragen over de eigen rol bij het conflict rondom Rik. De woordvoerder verwijst naar een eerder antwoord op de publicatie van NH Nieuws en NRC van 3 februari. Daar staat onder meer te lezen: “De Universiteit Leiden beschouwt de in NRC Handelsblad beschreven kwestie als een conflict tussen werkgever en werknemer. De universiteit betreurt de negatieve beeldvorming die rondom de betrokkenen in deze zaak en de Bestrijdingsmiddelenatlas is ontstaan. De universiteit treedt hierover in gesprek met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier – HHNK.”

 

Reactie Hoogheemraadschap
Het Hoogheemraadschap is ook gevraagd naar de correspondentie en de gebruikte toon. Hun reactie luidt: “De vragen gaan over de correspondentie tussen CML en HHNK, en het handelen van medewerkers van CML en HHNK. De medewerker heeft hierover een Melding van Vermoeden van Integriteitsschending gedaan. Deze melding wordt op dit moment onderzocht door het onafhankelijke bureau BING. Tegen de beoordeling heeft hij beroep aangetekend. Over de beroepszaak tegen de beoordeling en het lopende onderzoek van BING doet HHNK geen uitspraken.

Heeft u tips, mail dan naar joost.lammers@nhnieuws.nl

Universiteit Leiden wil geen concurrerende milieusite

Home, In de media, Klokkenluider , ,

“Mijn cliënt heeft geen idee welke belangen hier spelen. Hij heeft het idee dat hij een doos heeft opengetrokken waarvan hij niet wist wat er allemaal inzat.”

Het draait allemaal om een website die een milieukundige bouwde aan de hand van open data (vrij beschikbare informatie) over de vervuiling van het Nederlandse oppervlaktewater. Universiteit Leiden heeft een vergelijkbare site en zou de man onder druk hebben gezet om zijn site offline te halen.

Onder druk gezet

De milieukundige, Rik genaamd, werkt bij het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Hij bouwde pestinfo, een site en bijhorende app, in 2016 in zijn eigen tijd. Er staan kaarten op van de concentraties van bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater.

Hij gebruikte daarvoor gegevens die door de overheid worden verzameld. Het gaat om open data: gegevens die in principe voor iedereen toegankelijk zijn. Maar Universiteit Leiden gebruikt deze data voor een Bestrijdingsmiddelenatlas, én verdient daar geld mee.

Volgens raadsman Ferre van de Nadort is zijn cliënt Rik daarom zwaar onder druk gezet. “Men heeft hem te kennen gegeven dat hij zijn website op zwart moest zetten.”

Screenshot van pestinfo.nlPESTINFO

Rik wint eind 2016 nog een prijs voor zijn site in een wedstrijd die werd uitgeschreven door het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Een hoogleraar van Universiteit Leiden stuurt vervolgens een boze mail naar de directeur van het Hoogheemraadschap waar Rik werkt.

Hij wil dat de site van Rik offline wordt gehaald. Die site is volgens hem “gebaseerd op de algoritmen, data en bewerkswijze die grotendeels overgenomen zijn van de Bestrijdingsmiddelenatalas”. Ook zou hij “kleurenschema’s en layouts” hebben gebruikt.

Bovendien geeft pestinfo “een alternatieve manier van normoverschrijdingen van bestrijdingsmiddelen”, en dat is volgens de hoogleraar “zeer ongewenst”. “Voor dat doel is de Bestrijdingsmiddelenatlas van het Centrum voor Milieuwetenschappen (CML) het geijkte instrument.”

Dit zegt Universiteit Leiden in een reactie:

“Het Centrum voor Milieuwetenschappen (CML) van Universiteit Leiden maakt sinds 2003 de meetgegevens over de waterkwaliteit van oppervlaktewater openbaar in de online versie van de Bestrijdingsmiddelenatlas. Dat doet CML in opdracht van de overheid. De atlas geeft op grond van meetgegevens van regionale waterbeheerders een landelijk beeld van de bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater en veranderingen in de tijd. (…) Deze meetgegevens zijn eigendom van de overheid.”

“De universiteit betreurt de negatieve beeldvorming die rondom de betrokkenen in deze zaak en de Bestrijdingsmiddelenatlas is ontstaan. De universiteit treedt hierover in gesprek met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier HHNK.”

Bij het berekenen van het gif in het opppervlaktewater ondekt Rik dat er verschillen zitten in de rekenmethode die in Nederland wordt gebruikt en die vanuit Europa wordt voorgeschreven. Hij komt uit op andere, lagere vervuilingsgetallen. Dat is interessant voor bijvoorbeeld boeren, die bestrijdingsmiddelen gebruiken.

Volgens raadsman Van de Nadort hebben Universiteit Leiden en ook Rijkswaterstaat grote druk uitgeoefend op Rik om zijn website te sluiten. Uiteindelijk doet Rik begin dit jaar zelfs melding van een misstand bij het Hoogheemraadschap. Een paar dagen later wordt hij geschorst.

Wij hebben inderdaad gehoord dat de collega ervaren heeft dat hij onder druk is gezet.

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

En nu zit Rik thuis, na 27 jaar dienst. Volgens het Hoogheemraadschap gaat het om een arbeidsconflict. “Dat ligt eigenlijk aan een uit de hand gelopen…

Lees het hele artikel bij Nieuwsuur

Affaire waterschap: ‘Universiteit Leiden probeert monopolie te beschermen’

In de media, Klokkenluider , ,

NH Nieuws | HEERHUGOWAARD – De Universiteit van Leiden wilde de eigen positie beschermen door een privéwebsite te laten sluiten. Dat denkt Arjan El Fassed van de Open State Foundation. Hij reageert op de commotie die ontstaan is rondom Rik, een medewerker van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Van verslaggever Joost Lammers

De Open State Foundation organiseerde de wedstrijd die Rik in november 2016 won. Arjan El Fassed, oud-Kamerlid voor GroenLinks, was erbij toen Rik de prijs kreeg voor zijn app en website waarmee hij data over bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater toegankelijk voor het grotere publiek maakte. “Hij was zeer vereerd en had het niet verwacht. Hij was blij verrast en de terechte winnaar voor iedereen in de zaal.”Vlak daarna ontstond commotie. De druk komt in dit geval van verschillende kanten, zo blijkt uit het onderzoek van NH Nieuws en NRC. Het gaat om Rijkswaterstaat, zijn werkgever Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, maar vooral het Centrum Milieuwetenschappen (CML) van de Universiteit van Leiden.

Lees ook: Medewerker waterschap onder zware druk gezet om eigen website op zwart te zetten

Het CML presenteert sinds 2013 de gegevens van de bestrijdingsmiddelen in ‘de bestrijdingsmiddelenatlas’ en verdient daar geld aan. Een hoogleraar schreef een furieuze mail aan de dijkgraaf van het Hoogheemraadschap waarin hij eist dat de website op zwart zou worden gezet en de prijs zelfs zou worden teruggegeven.

Angst
El Fassed is niet verrast. Hij kan niet ingaan op het arbeidsconflict, maar wel op de discussie rondom het sluiten van de website. Hij ziet wel vaker dat er gedonder van komt als er openbare data wordt ontsloten. “Dat het schuurt, komt me wel bekend voor. Het is de angst dat ze liever niet hebben dat mensen over hun schouders meekijken.”

Als voorbeelden noemt hij gegevens over het openbaar vervoer, stageplaatsen in het onderwijs en de Kamer van Koophandel. Dat het ook anders kan bewijzen volgens El Fassed het KNMI en het RIVM. “Die delen hun gegevens met iedereen.”

Lees ook: Waterschappen en ministerie reageren op affaire: ‘Geen aanleiding om toetsing aan te passen’

Hij denkt ook dat CML in dit geval het eigen belang probeert te beschermen. “Daarmee worden ze eigenlijk een soort monopolist over publieke informatie.” Dat is volgens hem niet vol te houden. Rik doet volgens hem dan ook niets fout door de data openbaar op zijn website te zetten. “Wettelijk gezien zijn er heel veel regels en het belang van open data staat zelfs in het regeerakkoord. Ik zie niet in waarom het niet zou kunnen.”

Lees het artikel en bekijk het interview op NH Nieuws

1 2 3 4