Nieuw onderzoek naar gezondheidsklachten militairen door burnpits

Burn pits, FN, Home, In de media, Stoffen en straling

Het ministerie van Defensie laat het RIVM onderzoek doen naar mogelijke gezondheidsklachten door burnpits. Een groeiend aantal militairen – uitgezonden naar Afghanistan, Irak en voormalig Joegoslavië – zegt ziek te zijn door de vuilverbrandingen.

Minister Bijleveld wil meer duidelijkheid over de mogelijke relatie tussen gezondheidsklachten van veteranen en de uitstoot van burnpits. “Het gaat om mensen die bij ons gewerkt hebben of nog steeds bij ons werken. Wij zijn verantwoordelijk voor hun gezondheid en moeten dat serieus nemen. Wat we kunnen doen, doen we eraan,” zegt ze.

 

327 meldingen

Tijdens militaire missies werd in het kamp afval met benzine en kerosine verbrand in de open lucht. Het ging onder meer om huishoudelijk afval, medicijnresten en banden. In de rook van die zogenoemde burnpits kunnen giftige stoffen hebben gezeten. Onder uitgezonden militairen ontstond onrust nadat collega’s gezondheidsklachten hadden gemeld die verband zouden houden met burnpits.

Begin februari opende minister Bijleveld een meldpunt. Daar zijn inmiddels 327 meldingen binnengekomen. Een deel van die mensen maakt zich zorgen en een deel denkt daadwerkelijk ziek te zijn geworden van burnpits. Klachten die worden genoemd zijn onder meer oogklachten, astma, COPD, maar ook een herseninfarct of lymfeklierkanker.

 

Dertigers

Jurist Ferre van de Nadort maakt zich al langer sterk voor veteranen die tijdens een militaire missie zijn blootgesteld aan giftige stoffen. Hij startte al eerder een meldpunt burnpits. Daar kwamen al 586 meldingen binnen, waaronder 272 van mensen met ernstige klachten. “Het gaat vooral om longklachten en om hart- en vaatziekten”, vertelt Van de Nadort. “Wat me opvalt zijn de geboortedata, veelal na 1980. We hebben het dus echt over dertigers.”

Van de Nadort is bang dat de uiteindelijke onderzoeksvraag van het RIVM te beperkt wordt. “Als het alleen over de rook van de burnpits gaat, weet ik het antwoord al: we kunnen niet alle klachten toeschrijven aan de burnpits.”

 

Niet eerste onderzoek

Minister Bijleveld zegt dat ze breder wil kijken dan alleen de rook van burnpits. “Bij de analyse willen we ook andere dingen bekijken die de luchtkwaliteit en misschien ook de longfuctie van mensen beïnvloeden.”

Het is niet voor het eerst dat militairen en ex-militairen zich zorgen maken over hun gezondheid en een verband leggen met hun werkzaamheden voor Defensie. Het ministerie liet het RIVM eerder al onderzoek doen naar de kankerverwekkende reinigingsmiddelen PX-10 en de giftige chroom-6-verf.

 

Jurist Ferre van de Nadort is kritisch op het voornemen om onderzoek te laten doen door het RIVM.

‘Defensie doet te weinig voor veteranen met PTSS’

FN, Home-klein, In de media

Veteranen die kampen met PTSS worden nu niet altijd op de juiste manier geholpen. Dat zegt jurist Ferre van de Nadort, die een aantal veteranen bijstaat, tegen EenVandaag.

Een van hen is oorlogsfotograaf Dave. Hij is voor het Ministerie van Defensie op verschillende missies geweest, waaronder in Afghanistan en Mali. In 2010 krijgt hij de diagnose PTSS, posttraumatische stressstoornis. Nu, bijna 10 jaar later, kampt hij nog steeds met de gevolgen daarvan.

 

‘Zorg valt vies tegen’

Jurist Ferre van de Nadort, die hem bijstaat, ziet dat Dave geen uniek geval is. Er zijn volgens hem veel meer militairen die adequate zorg verdienen, maar dat niet altijd krijgen.

“Er is binnen de organisatie weinig begrip voor deze groep slachtoffers. Ik krijg het idee dat Defensie vooral beleidsmatig zich erop richt dat men kan zeggen: ‘Ik heb wat gedaan’. Maar in de praktijk valt dat vies tegen.”

Jurist Ferre van de Nadort: ‘Defensie heeft te weinig aandacht voor veteranen met wie het niet goed gaat’

Geen goede behandeling

Het blijkt wel uit het verhaal van Dave. Als hij in 2010 de eerste klachten krijgt, meldt hij dit. Hij ondergaat een EMDR-sessie: een oogbewegingstherapie om trauma’s te verwerken. Daarna wordt hij zonder verdere voorbereiding weer twee keer uitgezonden. Dave werkt door, maar krijgt daarna veel kritiek op zijn werk van collega’s. Ook dat meldt hij, maar toch wordt hij ook daarna meerdere keren uitgezonden, zonder behandeling.

In 2017 meldt Dave zich bij de militair arts: hij ondergaat veel herbelevingen van wat hij heeft meegemaakt. Hij krijgt geen behandeling, maar komt thuis te zitten. De herbelevingen stapelen zich daar op. Op zoek naar hulp komt hij in Utrecht nog voor een dichte deur te staan. Uiteindelijk wordt hij opgenomen.

SP: Defensie heeft speciale verantwoordelijkheid

Tweede Kamerlid Sadet Karabulut (SP) steunt de oproep voor betere zorg voor veteranen. Zij is één van de initiatiefnemers voor het rondetafelgesprek over veteranenzorg.

“Zeker als Defensie heb je gewoon een speciale verantwoordelijkheid. In een oorlog leven of vechten, daar maken mensen, zoals ook zichtbaar wordt, de meest afschuwelijke dingen mee. Dus wanneer mensen uitgezonden worden, dan moeten ze de beste zorg krijgen voordat ze op missie gaan. Tijdens de missie en daarna.”

Defensiefotograaf Dave heeft PTSS en voelt zich in de steek gelaten door Defensie

FN, Home, In de media, PTSS

EenVandaag | Wanneer hij een knal hoort, wordt Dave stil en onderbreekt hij het interview. Secondenlang verkeert hij in een trance, tot hij zichzelf weer wakker weet te schudden. Het moment maakt in één keer duidelijk wat de enorme impact is van PTSS.

Fotograaf Dave maakt jarenlang foto’s en video’s in oorlogsgebieden waar Nederland actief is. Ook legt hij de eerste 2 weken na de MH17-ramp in Oekraïne beeld voor beeld vast. Wat hij op deze reizen ziet, tekent hem voor het leven: Dave lijdt inmiddels al jaren aan een posttraumatische stressstoornis (PTSS). In een interview met EenVandaag vertelt hij hierover. Tijdens het interview wordt hij geconfronteerd met een onverwacht geluid in de verte, en dan wordt zichtbaar wat PTSS doet met Dave.

‘Geen tijd om na te denken’

In 2008 krijgt Dave de vraag vanuit het communicatiebureau van de Landmacht of hij mee wil op missie als ‘combat-fotograaf’. “Ik was bezig met de fotovakschool en begon er vol enthousiasme aan.”

Datzelfde jaar nog legt hij de missie in Uruzgan, Afghanistan, vast. “Ik ben daar uiteindelijk twee keer 5 maanden geweest. Er was daar geen tijd om na te denken. Je bent 24/7 bezig met de beelden die je schiet.” Dave gaat in de 9 jaar daarna mee op verschillende missies, naar onder andere Somalië, Mali, Oeganda en Turkije. Ook is hij in 2014 bij de eerste 2 weken van de ‘recovery’ van de MH17 in Oekraïne.

Niet de vogels, maar de kogels fluiten

Zo dicht op de missies van Defensie maakt Dave traumatische dingen mee. “Bij gevechtshandelingen van collega’s waar ik bij was, sloegen de kogels soms op 20 centimeter afstand in. Momenten van het overlijden van collega’s staan nog op mijn netvlies. Dat zijn momenten geweest waar ik nu nog voor behandeld wordt.”

“Ik zeg tegenwoordig: ik hoor de vogels niet fluiten of zingen, maar ik hoor de vogels letterlijk fluiten.” Het geluid doet hem denken aan de kogels die hem op uitzending om de oren vlogen.

Machocultuur

Tijdens missies wordt niet veel gepraat over wat de militairen meemaken, vertelt Dave. “Dat was er niet bij. Echt nadenken over wat ik meemaakte, gebeurde pas toen ik thuiskwam.” Het heeft volgens hem te maken met de machocultuur binnen defensie. “Je laat je niet kennen, en dat is op momenten ook noodzakelijk. Maar als het moment er is, moet je wel praten over wat je meemaakt. En dat gebeurt te weinig.”

Als Dave in 2010 de eerste klachten krijgt, meldt hij dit. Hij ondergaat een EMDR-sessie: een oogbewegingstherapie om trauma’s te verwerken. Daarna wordt hij zonder verdere voorbereiding weer twee keer uitgezonden.

Herbelevingen

Dave werkt door, maar krijgt daarna veel kritiek op zijn werk van collega’s. “Dat kaartte ik aan, maar daar is niets mee gedaan. Toen schoot ik verder in mijn PTSS.” Hij wordt ook daarna meerdere keren uitgezonden, zonder behandeling.

In 2017 meldt Dave zich bij de militair arts: hij ondergaat veel herbelevingen van wat hij heeft meegemaakt. Hij krijgt geen behandeling, maar komt thuis te zitten. De herbelevingen stapelen zich daar op. Op zoek naar hulp komt hij in Utrecht nog voor een dichte deur te staan. Uiteindelijk wordt hij opgenomen.

Een breder probleem

“Wat ik nu uit ervaring heb gemerkt is dat het vooral om geld en om eigen belangen gaat”, zegt Dave. Hij vindt dan ook dat de hulp van Defensie bij PTSS veel beter geregeld zou moeten worden.

Dave denkt namelijk dat hij lang niet de enige is met deze problemen. “Ik hoor dat collega’s ook kampen met PTSS. Daar maak ik me zorgen om. Vroeg of laat gaan ze omvallen. Ik ben er heilig van overtuigd dat de zorg beter kan, en beter móet. Ik wil me daarvoor in de toekomst ook inzetten.”

Kritisch rapport van de inspectie

FN, Home, In de media, Militaire gezondheidszorg

Hoe goed is de gezondheidszorg binnen Defensie? Nou, niet zo geweldig, oordeelde kolonel-arts M. Heuts in zijn meest recente jaarverslag van de Inspectie Militaire Gezondheidszorg (IMG).

Door personeelsgebrek vallen er gaten in de bezetting. Defensie moet de concurrentie aan met de burgermaatschappij waar artsen veel beter verdienen. ‘We zien een grote mate van weglek van personeel en daaruit voortvloeiend ervaring en kennis. De bezuinigingen en reorganisaties zijn hier mede debet aan’, aldus het inspectierapport.

Met name de operationele eenheden ondervinden ‘grote problemen door een capaciteitstekort zowel op het gebied van personeel als materieel. Dit heeft direct een negatieve invloed op de kwaliteit van zorg’. Het personeelstekort is zo nijpend dat het aantal uit te voeren chirurgische ingrepen zelfs moet worden beperkt.

Het besturen van de militaire medische gezondheidszorg en het bewaken van de kwaliteit rammelt zo ernstig, aldus de inspectie, dat het ‘een adequaat functionerende kwaliteitscyclus in de weg staat’.

De inspectie is over de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ) juist tevreden. ‘Per jaar worden op de poliklinieken ongeveer 1800 patiënten behandeld in de basis- en gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg.’ Volgens de inspectie leveren de behandelaars ‘zorg van goede kwaliteit’. Maar er zijn ook kritiekpunten. Zo is er geen centraal computersysteem waarin staat welke medicijnen militairen voorgeschreven krijgen. ‘Door het ontbreken van een elektronisch voorschrijfsysteem met bijbehorende bewakingsfuncties en risicoanalyse kunnen medicatiefouten optreden die met een dergelijk systeem zijn te voorkomen.’

1 2 3 4 … 13